Este razoamento popular pode resultar chusco, mais coidado con tomalo en serio! A leña só quenta cando se queima, coma calquera outro combustible. A calor que percibimos cando facemos o exercicio físico de apañala, carrexala ou cortala non o produce, obviamente, a leña, senón os alimentos que inxeríramos previamente e que nos forneceron con reservas enerxéticas de tipo somático. O que fai a leña é obrigarnos a realizar ese exercicio que, residualmente, produce o efecto colateral de nos quentar, mais isto é moi diferente a que sexa a propia leña a que nos quente. Facernos coa leña danos un motivo para precisar queimar outro tipo de enerxía, así que en realidade esa enerxía deberiamos restarlla á enerxía que nos dá cando a queimamos finalmente nunha cociña de fundición ou nunha lareira. É o concepto de enerxía neta e da taxa de retorno enerxético (TRE ou, en inglés, EROI).
Por facer uns números aproximados, pensemos en que a combustión de 10 kilos de leña de carballo poden conter 45.000 kcal. Poñamos que unha persoa adulta facendo un exercicio físico intenso consome 500 kcal para ila buscar e trasportar e 1.500 kcal para deixala lista para queimar, nunha cociña que ten unha eficiencia térmica do 80%, por exemplo. Daquela, tivo que usar unha enerxía endosomática obtida dos alimentos para poder queimar 2.000 kcal que lle permitiron dispoñer dun calor exosomático final de 36.000 kcal, co cal o resultado neto foi de +34.000 kcal, moi lonxe da idea de que a leña nos deu 45.000 + 500 kcal + 1.500 kcal, = 47.000 kcal, que poderiamos chegar a pensar se tomamos ese meme popular en serio.
Así pois, ten tanto sentido dicir que a leña quenta 3 veces como dicir que o carbón quenta 5 ou 6 veces: cando o pica o mineiro na mina, cando o carrexan as vagonetas, cando o suben ao camión, cando o trasporta este polas estradas e cando se queima nunha central térmica. Porque son tamén gastos de enerxía (como o carrexo e corta de leña), que producen todos eles calor, máis só un obtén ese calor do propio combustible, e os demais proceden todos doutras fontes (no caso do carbón: alimentos e petróleo, basicamente).
Así que está ben facer o chiste, sempre e cando non nos faga crer en mitos contrarios á Termodinámica. Cultura popular si, pero ciencia tamén!
